Odwodnienie organizmu

Chociaż woda nie jest składnikiem odżywczym (nie dostarcza energii), wchodzi w skład wszystkich narządów oraz tkanek naszego organizmu, nie powinno nas więc dziwić, że odwodnienie organizmu jest bardzo groźne dla człowieka. W celu utrzymania kondycji fizycznej jak i umysłowej, należy dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu, warto jednak wiedzieć też, w jaki sposób reaguje nasze ciało na niedobór wody i jak przebiega odwodnienie organizmu oraz w jaki sposób je leczyć.

Woda jest nam niezbędna do utrzymania odpowiedniej sprawności fizycznej i umysłowej. Już 2 procentowa utraty płynów oznacza 20 procentowy spadek wydolności, przy utracie 4% płynów, spadek wydolności sięga 40%, dlatego należy wcześnie rozpoznawać objawy odwodnienia, a są nimi:

Odwodnienie do 2% masy ciała:

  • pragnienie

Utrata 2-4% wody względem masy ciała:

  • suchy język
  • suche i popękane usta
  • zmniejszona produkcja moczu
  • ciemniejszy odcień moczu
  • zmniejszona elastyczność skóry
  • wstrzymanie wydzielania potu
  • skurcze mięśni
  • nudności
  • chroniczne zmęczenie
  • problemy z koncentracją
  • bóle i zawroty głowy
  • przesuszona skóra
  • gorączka
  • niedociśnienie
  • utrudniona mowa
  • omdlenie

Utrata 5-6% wody:

  • senność
  • uszkodzenie nerwów obwodowych
  • mrowienia, drętwienia i wrażenie nagłych zmian temperatury otoczenia

Utrata 10-15% wody:

  • drgawki
  • halucynacje
  • udar cieplny
  • zaburzenie świadomości
  • obrzęk języka
  • brak możliwości mówienia
  • utrata przytomności
  • śpiączka

Utrata powyżej 15% wody względem masy ciała:

  • śmierć
utrata_wody
Źródło: WP Infografika

Człowiek jest w stanie przetrwać bez wody nie dłużej jak 6 dni ale już po 3 dniach zaczyna odczuwać najgroźniejsze ze skutków odwodnienia. Czas ten może się skrócić, a objawy zaczną występować szybciej w przypadku wzmożonej aktywności fizycznej i niesprzyjającego klimatu (np. upały). Aby zapobiec odwodnieniu, powinniśmy spożywać od 2 do 4 litrów wody, zależnie od poziomu naszej aktywności i temperatury otoczenia. Na każdy stopień Celsjusza powyżej 37°C, należy doliczyć dodatkowe 250ml płynów. Podczas wysiłku dodatkowo tracimy elektrolity (sód, potas, wapń, magnez), których deficyt należy uzupełniać spożywając wodę wysoko zmineralizowaną, pomidory, banany, sól w małych ilościach lub napoje izotoniczne. Utrata elektrolitów wpływa na samopoczucie oraz sprawność fizyczną, zbyt mały ich poziom może powodować osłabienie organizmu, drżenie i skurcze mięśni, senność, gorączkę i zaburzenie rytmu pracy serca. W zależności od stosunku utraconych elektrolitów do wody, wyróżnia się trzy typy odwodnienia organizmu:

  • hipertoniczne – poziom utraty wody przeważa nad ilością utraconych elektrolitów
  • hipotoniczne – nadmierna utrata elektolitów
  • izotoniczny – równomierna utrata wody jak i elektrolitów

Do odwodnienia dochodzi najczęściej podczas upałów, wtedy właśnie organizm w celu ochłodzenia się wydala wodę (wraz z elektrolitami) z organizmu w postaci potu. Długi i intensywny wysiłek fizyczny również zwiększa ilość wydalanej wody – wybierając się w podróż lub mając zamiar wykonywać ciężką pracę fizyczną, należy zadbać o możliwość uzupełnienia płynów i elektrolitów w trakcie przerw. Pozostałymi przyczynami odwodnienia mogą być wymioty i biegunki, spowodowane np. zatruciem pokarmowym, dlatego uprawiając survival, pamiętaj o odpowiednim przygotowaniu posiłków (np. obróbka termiczna), aby nie przysporzyć sobie dodatkowych problemów.

odwodnienie organizmu

 

Jeśli zaczynasz odczuwać któryś z wcześniej wymienionych objawów odwodnienia, powinieneś jak najprędzej zadbać o uzupełnienie płynów i ograniczenie ich dalszej utraty. Jeśli jesteś w posiadaniu wody wysoko zmineralizowanej, soku pomidorowego lub napoju izotonicznego – zacznij stopniowo uzupełniać niedobory. Jeśli nie posiadasz pod ręką tego typu płynów, możesz przygotować prosty napój izotoniczny z 30g cukru, 5g soli i 1l wody. Ważne jest aby płyny podawać w umiarkowanych porcjach, przez określony okres czasu.

W warunkach ekstremalnych, gdzie dostęp do wody butelkowanej jest ograniczony, możemy pozyskiwać wodę pitną z wód powierzchniowych np. jezior, potoków, źródeł lub z opadów atmosferycznych – deszcz, śnieg, lód. Nie należy jeść śniegu czy lodu, zimną wodę należy ogrzać w pojemniku za pomocą rozpalonego ognia lub temperatury własnego ciała. W celu uniknięcia wychłodzenia organizmu, ogrzewaj wodę między warstwami odzieży – nie przy skórze. Aby odpowiednio przygotować do spożycia wodę zdobytą w terenie, zapoznaj się z metodami uzdatniania wody. Pozostałymi źródłami wody mogą być korzenie. Picia moczu nie bierzemy wcale pod uwagę – prowadzi to do zatrucia organizmu.

Przy ograniczonym dostępie do wody unikaj również alkoholu, kofeiny i jeśli sytuacja na to pozwala – tłustego jedzenia. Alkohol oraz kofeina są silnie moczopędne, co znacznie przyspiesza utratę wody, tłuszcz natomiast wymaga sporego udziału wody w trawieniu.

About Jan Kamoń

Sprawdź jeszcze to

Oczyszczanie wody, uzdatnianie do picia

Woda to życie, podstawa przetrwania i najbardziej rozpowszechniony rozpuszczalnik, dlatego uzdatnianie wody to umiejętność, którą …

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *